راستش رو بخواین بدونید، اینه که دراین روزهای کرونایی، انگارکه هیچ چیز نا شدنی نیست. اتفاقن بنظرمیاد که همه چیز شدنی و قابل تحقق و جالب تراینکه دیدنی هم هست. حتی چیزهایی که ذهن بشر (میگم بشرتا مبادا یهویی ذهن تون بعد محلی رو تداعی بکنه. چون موضوع اصلن محلی نیست بلکه کاملا جهانی است و آشکار) تصورش را هم بخود راه نمیداد. لااقل دراین دنیا که در واقع یک دهکده جهانی بیش نیست. مثلا اینکه چیزی که تازگیها صحبتش هست و تو اسپانیا دارن در بارهاش حرف میزنند و میگن که باید به همه مردم، تاکید میکنم به همه مردم باید حقوق پایه از جانب دولت پرداخت بشه. بقول قدیمیها، آدم باید بگه جل الخالق، جامعه سرمایه داری و پرداخت حقوق پایه به مردم، آنهم بلاعوض. نه مثل جمهوری اسلامی چندر غازی میخواد به بخش بسیارکوچکی به مردم بده و ۱۰-۱۲ درصد بهره بگیره و تازه بلاعوض هم نیست. واقعا بنظر میاد که دوره آخرالزمانه آنگار.
خوب بهتره که بعد ازاین مقدمه برگردیم به موضوع خودمون. آنهم اینکه چند روزیه که درفضای مجازی که یه طورهای واقعی هم هست، ویدئوهای عجیب و غریبی داره پخش میشه که آدمو به حیرت وامیداره. مثلا این آخرین ویدئوی که نشان میده که پاپ اعظم در واتیکان و آنهم در این دوره کرونایی و از آنهم عجیب تر در ایتالیا (البته ناگفته نماند که خود این هم نشان از سفاهت و دو رویی و هم از استیصال هردو حکایت دارد)، هیاتی از نمایندگان مردم افریقا را به حضور پذیرفته است. که ضمن خوشامدگویی و دست دادن با آنها، خم شده و پایشان را هم میبوسد.
البته این گونه تصاویر سرشار از ریا و تزویر از جانب اربابان دین و مذهب (و نه فقط دین مسیحی که همه ادیان) را گاه به گاه دربرهنههای مختلف تاریخ و درمقابل مردم دیدهایم. ۴۰ سال پیش دراولین سال انقلاب و در آستانه اول ماه مه ۵۸ آنموقع که مردم مبارز هنوزدرگرماگرم تحولات بعد از انقلاب بودند، خمینی مرتجع و ریاکار هم در یک سخنرانی گفت که “اسلام هم کارگر پناه است. اسلام هم طرفدار مستضعفین است و اصلا خدا هم خودش کارگر بوده است”.
اما اینکه دم و دستگاه دولتی و مدیای منتسب به آن، اینجا و آنجا و دراین کشورو آن کشور، تصاویری از پاپ اعظم و یا اسقفهای امریکای لاتین نشان میدهند که ازمحل کلیساها برای مردم وعظ میکنند و یا درایالتهای جنوبی امریکا اسقف اعظم را سوار برهلی کوپتر میکنند تا برای مردم دعا و طلب رحمت کنند و یا اخیرا تصاویری از مردم مستاصل را دربیرون بعضی از کلیساها در امریکا نشان میدهند که مشغول التماس و دعا برای رهایی از کرونا هستند، درواقع دردی از مردم کرونا زده و مستاصل را دوا نخواهد کرد. واقعیت اینست که این آب رفته به جوی برنخواهد گشت.
دولتها درطول تاریخ به مذهب احتیاج داشتهاند. واصلا دورهایی خود دولت و دستگاه مذهبی یکی بودهاند. تاریخ قرون وسطی دراروپا تماما همین حالت را داشته است. همین الان درقرن ۲۱ نمونه ایران را داریم که دولت و مذهب آنچنان درهم تنیده شده است که اصلا قابل تشخیص نیست و بیشترمذهب و دین چهره واقعی داخلی و بیرونی حکومت ایران است تا یک دولت نرمال و عادی. اما الان دیگراز هروقت دیگری آشکارترشده است که خود دولت بمعنی کلی آن درگل (به کسراول) کرونا و در دل بحران آن گیرکرده است. دیگه وای بحال دین و مذهب که بنظر میاد که درحال فرورفتن در باتلاق این بحران است.
تازه علاوه برویدئوی فوق الذکر، ویدئوهای دیگری هم درجاهای مختلف دنیا منتشرشده است که نشان میدهد که، کرکره دکان مذهب کم و بیش و در این کشورو آن کشورپائین کشیده میشود. مثل مردی که نمادها و مجسمههای مسیحیت را در اسپانیا یکی بعد ازدیگری میشکند و بزبان اسپانیایی به دین و مذهب بد و بیراه میگوید. و یا درویدئوی دیگری که چند نفر نمادها و سمبلهای بسیاربزرگ وسنگین مذهبی را از بالای یک کامیون به قعر رودخانهای درهندوستان پرتاب میکنند. که اینهمه تماما همین تصویرپاپ اعظم را که نهایت استیصال و درماندگی است دراذهان متبادرمی کند. و نشان میدهد که این بارو دریک بعد بسیارسریع و جهانی ارباب دین و مذهب است که درمقابل گالیله خم میشوند وزانو میزنند. گالیله امروز علم و دانش بشری است که خود را دریک گستره جهانی و دریک بره بسیاربسیارنادربه مدد دستاوردهای تاکنونی دانش پزشکی و بهداشت و بهمت انسانهای بیشماری به کمک و نجات جان هزاران نفردر جا جا دنیا میشتابند تا درمقابل این دشمن نادیده و ناشناخته اما عالم گیربایستند.
اما بد نیست بدانیم که این داستان درایران و برای مردم آن سرزمین حکایت دیگری است. درآن مملکت وضعیت کاملا تغییر کرده است. درآنجا اصلن دین و دولت از روز اول حکومت جمهوری اسلامی یکی بوده است. و بقول خمینی ” دین ما عین دولت ماست و دولت ما عین دین ماست. ” بهمین خاطر و بخصوص بعد از حرکتهای انقلابی مردم درماه آبان سال گذشته، این پیام به همه مردم جهان مخابره شد که نه فقط مردم خواهان بگور سپردن حکومت هستند، که خود از ضد مذهبی ترین مردم دنیا بشمارمی آیند و بعبارت دیگرسکولار ترین مردم دنیا هستند. و آنچه که بیش از همیشه دیده میشود، این است که در ایران فردا مردم کرکره دکان هردو، هم حکومت و هم مذهب را به زیر خواهند کشید.
“”””””””””””””””””””””””””””””””””
کرونا و بحران دین و مذهب
هوشیار سروش