«تعطیلی سینماها، مدارس و تحمیل ماسک، یک برنامه جهانی ایجاد وحشت است که با اهداف امریکا و انگلیس طراحی شده و در ایران طوری برگزار می‌شود که به اصطلاح کاسه داغ‌تر از آش شده‌ایم.»
این جملات بخشی از صحبت‌های «بهروز افخمی»، کارگردان معروف سینمای ایران است که از روز پنج‌شنبه ۱۶ بهمن ۱۳۹۹ تا کنون بارها در شبکه‌های اجتماعی به اشتراک گذاشته شده و مورد انتقاد قرار گرفته‌اند.
«تعطیلی سینماها، مدارس و تحمیل ماسک، یک برنامه جهانی ایجاد وحشت است که با اهداف امریکا و انگلیس طراحی شده و در ایران طوری برگزار می‌شود که به اصطلاح کاسه داغ‌تر از آش شده‌ایم.»
این جملات بخشی از صحبت‌های «بهروز افخمی»، کارگردان معروف سینمای ایران است که از روز پنج‌شنبه ۱۶ بهمن ۱۳۹۹ تا کنون بارها در شبکه‌های اجتماعی به اشتراک گذاشته شده و مورد انتقاد قرار گرفته‌اند.
این حرف‌ها در شرایطی از سوی این کارگردان مطرح شده‌اند که درگذشت «مهرداد میناوند» و «علی انصاریان»، دو فوتبالیست مشهور ایرانی در اثر کرونا در روزهای اخیر افکار عمومی را به شدت تحت تاثیر قرار داده و نفس برگزاری «جشنواره فیلم فجر» در شرایط شیوع این ویروس و بدون رعایت پروتکل‌های بهداشتی مورد نقد و واکنش قرار گرفته است.
این اولین اظهار نظر جنجالی افخمی درباره کرونا نیست. او آذر امسال نیز در نامه‌ای بلند به «سعید نمکی»، وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، از ماسک اجباری، قرنطینه و تعطیلی مشاغل انتقاد کرده و آمار و ارقام قربانیان کرونا را زیر سوال برده بود.
افخمی حتی در این نامه جنجالی، از واژه «شبح کرونا» استفاده و فرضیه متوهمانه‌اش درباره ارتباط کرونا با غرب را هم مطرح کرده است: «شاید شبح کرونا را لیبرال دموکرات‌های انگلیس و امریکا و اروپا با هدف راکد کردن اقتصاد و به دست آوردن رای مردم برای برانداختن نوفاشیست‌هایی مثل ترامپ، جانسون، مکرون و نتانیاهو ساخته باشند. اما در این کار موفق نخواهند شد.»
حرف‌های افخمی درباره ارتباط کرونا و غرب، کپی چکیده نظرات علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی و رسانه‌های نزدیک به حاکمیت است؛ درست شبیه حرف‌هایی که در این سال‌ها درباره «جشنواره کن»، «صادق هدایت» و …عنوان کرده است.
***
بهروز افخمی را انقلاب ۱۳۵۷ در کاسه سینمای ایران انداخت. چرخش‌های ناگهانی او پس از انقلاب اما جالب توجه هستند. پیش از انقلاب، از طرف‌داران «روح‌الله خمینی» بود. در دهه ۷۰ به طیف اصلاح‌طلبان پیوست و به مجلس شورای اسلامی راه یافت. وقتی فیلم «فرزند صبح» درباره زندگی آیت‌الله خمینی را کلید زد، در پاسخ به «فاطمه کروبی»، همسر «مهدی کروبی» که از مخالفان حضور «هدیه تهرانی» در نقش دایه امام بود، نامه سرگشاده و تندی نوشت اما در انتخابات سال ۱۳۸۴ فیلم تبلیغاتی مهدی کروبی را ساخت. پس از سال ۱۳۸۸ و انتخابات بحث‌برانگیر ریاست جمهوری، او به شدت به جناح مقابل اصلاح‌طلبان و به اصطلاح، جناح قدرت نزدیک شد، مواضع و حرف‌های آن‌ها را کپی کرد، فیلم امنیتی ساخت و اجرای برنامه «هفت» که در صداوسیما به نقد سینما می‌پردازد را بر عهده گرفت. او بسیاری از حرف‌های جنجالی خود را در خلال این برنامه مطرح کرده است.
افخمی حالا در ویديویی بدون ماسک و در فاصله بسیار نزدیک با خبرنگار در محل برگزاری جشنواره فیلم فجر نشسته است و رو به دوربین می‌گوید: «نه تنها نفس برگزاری جشنواره بد نبوده بلکه تعطیل کردن سینماها و تحمیل ماسک به مردم کار بسیار غلطی بوده است. تعطیلی مدارس و تبدیل کردن آن‌ها به زندانی در خانه، کار بسیار غلطی است؛ یعنی یک برنامه جهانی وحشت که احتمالا با اهداف سیاسی در امریکا و انگلیس طراحی شده، در ایران طوری برگزار شد که به اصطلاح ما کاسه داغ‌تر از آش شدیم.»
افخمی در شرایطی ویروس کرونا را شبح کرونا می‌نامد و آن را توطئه غرب برای ایجاد ترس جهانی می‌خواند که این سخنان از ابتدای شیوع کرونا توسط علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی و نزدیکان به او نیز عنوان شده است.
خامنه‌ای سوم فروردین ماه امسال فرضیه‌های متعددی درباره ساخت ویروس کرونا توسط امریکا و امتحان این ویروس روی مردم ایران مطرح کرد. او روز نوزدهم دی ماه پا را فراتر گذاشت و در یک سخنرانی عمومی، واردات واکسن امریکایی و بریتانیایی را به دلیل بی اعتمادی به این کشورها ممنوع اعلام و در بخشی از سخنانش، بدون اشاره به دلیل، این فرضیه را مطرح کرد که شاید آن‌ها قصد امتحان واکسن روی ملت‌های دیگر را دارند.
این تنها باری نیست که بهروز افخمی نظراتی را شبیه نظرات رهبر جمهوری اسلامی و حامیان او مطرح می‌کند. او سال ۱۳۹۵ در گفت‌وگو با «وطن امروز»، از روزنامه‌های نزدیک به حکومت، جشنواره کن را جشنواره دگرباشان جنسی نامید که به فیلم‌های مربوط به هم‌جنس‌گرایان جایزه می‌دهد.
این موضوع البته پیش از این که از سوی افخمی مطرح شود، از سوی رسانه‌های حامی حکومت تبلیغ شده بود.
هم‌جنس‌گراستیزی ویژگی مشترک حاکمان جمهوری اسلامی است. علی‌خامنه‌ای بارها هم‌جنس‌گرایی را شرم‌آور و یک انحطاط اخلاقی خوانده است. او دل خوشی هم از جشنواره‌های بین‌المللی فیلم ندارد و بارها در دیدارهایش با سینماگران، عنوان کرده است که به حسن نیت برگزارکنندگان این جشنواره‌ها شک دارد. در ادبیات حامیان جمهوری اسلامی، از واژه هم‌جنس‌گرا یا به تعبیر نادرست آن‌ها، «هم‌جنس‌باز» به عنوان توهین و تحقیر برای افراد استفاده می‌شود.
آن‌ها هم‌جنس‌گرایی را به عنوان ویژگی بد مخالفان خود نیز به کار می‌برند؛ واژه‌ای که بهروز افخمی به شیوه آن‌ها، درباره «صادق هدایت» به کار برد.
صادق هدایت نویسنده و روشن‌فکر معروف ایرانی و البته مغضوب جمهوری اسلامی است. افخمی ۲۷ آبان سال ۱۳۹۷ در برنامه تلویزیونی «رادیکال» که از شبکه سوم سیما پخش می‌شد، گفت: «چیزهایی در مورد صادق هدایت هست که کم و بیش همه می‌دانند ولی در در مورد صادق هدایت، به‌وسیله روشن‌فکران و کسانی که هوادارش هستند، سانسور شده است و به هیچ وجه به آن اشاره نمی‌شود. در حالی‌که در نقد ادبی و بررسی داستان‌هایش، قاعدتا باید جایی داشته باشد و توجهی به آن بشود. این مساله، تمایلات هم‌جنس‌خواهانه یا هم‌جنس‌گرایانه یا هر چیزی است که در حال حاضر عنوان دگرباشی را برایش برگزیده‌اند.»
این حرف‌های افخمی، واکنش نزدیکان و دوست‌داران صادق هدایت را در پی داشت.
او پیش از این و در جریان داغ شدن موضوع کنار گذاشتن مدیران دوتابعیتی، به داوران دوتابعیتی جشنواره فیلم فجر تاخت. کنار گذاشتن مسوولان دوتابعیتی جمهوری اسلامی پس از سخنرانی علی خامنه‌ای درباره «پروژه نفوذ غربی‌ها» مورد توجه قرار گرفت. پس از سخنرانی خامنه‌ای، «حسین نقوی حسینی»، سخن‌گوی «کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی» دهمین دوره مجلس شورای اسلامی گفت: «افراد دو تابعیتی مورد توجه جدی سرویس‌های اطلاعاتی دشمن هستند و در پروژه نفوذ به کار گرفته می‌شوند و نمونه‌های مختلف به کار گرفته شده، دارای تابعیت مضاعف هستند.»
مجلس موضوع تحقیق و تفحص درباره مدیران و مسوولان دو تابعیتی را در پیش گرفت و «محمود علوی»، وزیر اطلاعات از ممانعت فعالیت آن‌ها خبر داد. در میانه همین بحث‌ها و در جریان سی و پنجمین جشنواره فیلم فجر، بهروز افخمی در برنامه هفت، موضوع دو تابعیتی بودن داوران جشنواره فیلم را پیش کشید و آن را در انتخاب داوران تاثیرگذار دانست: «این ماجرای ترسناکی است که پنج نفر از داوران تابعیت دوگانه دارند؛ یک نفرتابعیت امریکا و چهار نفر کانادا. من خودم در کانادا زندگی کرده‌ام؛ فکر کنید کسی که می‌خواهد به فیلم “ماجرای نیمروز” جایزه بدهد، در حالی‌که در آن‌جا خانه و زندگی دارد، طبعأ می‌ترسد. چرا که منافقین از حزب کارگر کمونیستی اراذل‌ترند.»
فیلم «ماجرای نیمروز» که بر اساس روایت‌های حکومت درباره «سازمان مجاهدین خلق»، از گروه‌های مخالف جمهوری اسلامی، گفته می‌شود به سفارش نهادهای امنیتی ساخته شده، فیلم مورد علاقه علی خامنه‌ای در سال‌های اخیر بوده است.
خامنه‌ای اسفند ۱۳۹۵ با سازندگان این فیلم دیدار کرد و گفت: «فیلم‌تان عالی بود… خیلی خوب بود. نشستیم، استفاده کردیم و لذت بردیم. کار شما روی آن سکوی جشنواره هم بسیار بسیار خوب بود. اولاً کارگردانی عالی بود، بازی‌ها عالی بود، قصه عالی بود، فیلم خوش‌ُساخت بود، خیلی خوب بود.»
افخمی خودش هم فیلمی به سفارش وزارت اطلاعات ساخته است. فیلم «روباه» درباره جاسوسی و انرژی هسته‌ای است. او گرچه در زمان اکران فیلم در سال ۱۳۹۳ این موضوع را انکار کرد اما در سال ۱۳۹۶، محمود علوی، وزیر اطلاعات در جلسه تایید صلاحیتش برای کابینه دوازدهم، درباره اقدامات هنری وزارت اطلاعات حرف زد و گفت: «ما در جهت آگاهی بخشی عمومی از هنرهای مختلف هم‌چون سینما استفاده و مثلا در هنر سینما در سال ۱۳۹۳ فیلم سینمایی روباه به کارگردانی بهروز افخمی را تولید کردیم.»
یک سینماگر ساکن ایران که از نزدیک بهروز افخمی را می‌شناسد، به «ایران‌وایر» می‌گوید: «افخمی از همان سال‌های اول انقلاب فیلم‌ساز خودی بوده است؛ از همان روزی که بدون هیچ تجربه‌ای برای ساخت سریال “کوچک جنگلی”، جای “ناصر تقوایی” نشست.» «داریوش ارجمند»، بازیگر سینما و تلویزیون که قرار بود در «کوچک جنگلی» تقوایی نقش «میرزا کوچک خان» را بازی کند اما پس از آمدن افخمی از پروزه کنار گذاشته شد، گفته بود: «واقعیت این است که گفته بودند وقتی داریم این همه برای این سریال هزینه می‌کنیم، باید یک نفر از خودمان آن را کارگردانی کند.»
این سینماگر معتقد است افخمی به بدنه حکومت چسبیده است: «اگر اصلاح‌طلبان روی کار باشد، اصلاح‌طلب است و اگر اصول‌گرایان بیایند روی کار، اصول‌گرا است. او کلا در حال چرخش است. نکته دیگر این که او از متفاوت بودن احساس لذت می‌کند. به عقیده من، در بسیاری موارد، خودش به آن‌چه می‌گوید، اعتقادی ندارد و نقش بازی می‌کند. او حامی آقای خامنه‌ای است چون برایش می‌صرفد. بودجه کلان می‌گیرد، فیلم می‌سازد، برنامه تلویزیون را اجرا می‌کند اما برای دنیا آمدن فرزندش به کانادا می‌رود.»
افخمی حالا در اظهاراتش درباره ویروس کرونا هم توهمات و عقاید خامنه‌ای، یا به قول حامیان او، «منویات رهبری» را تکرار می‌کند و از توطئه غربی‌ها برای ایجاد وحشت حرف می‌زند. تصاویر خوش‌وبش علی خامنه‌ای و بهروز افخمی در جلسه دیدار رهبر با سینماگران که به تازگی توسط دفتر خامنه‌ای با عنوان «مستند غیر رسمی» منتشر شده، گویای سابقه طولانی آشنایی او و علی خامنه‌ای است.
