آراز محمد چگنی اوغازی جنگجوی کرمانج اوغازی شرکت‌کننده در جنگ بین کرمانج‌ها و روسیۀ تزاری در سال ۱۲۶۳ خورشیدی بود که در سال ۱۲۶۹ خورشیدی کشته شد، نژاد وی اصالتاً از لرهای چگنی است، آراز محمد (ارس محمد) اوغازی در زمان ناصرالدین شاه از یگانه دلاوران و جنگجویان منطقه کرمانج‌نشین اوغاز بود، او پسرشاه محمد اوغازی و نوهٔ محبت خان اوغازی معروف به میتی خان است که از طرف پدری چگنی اوغازی و از طرف مادر ترکمن بوده است، وی از بدو تولد تا سن ۱۸ سالگی در بین ترکمن‌ها پرورش یافت.
پدر او شاه محمد اوغازی از پهلوانان منطقه اوغاز بود که از سوی ترکمن‌ها ربوده شده و با دختر یکی از پهلوانان ترکمن ازدواج کرد و حاصل این ازدواج آراز محمد بود، آراز محمد همچون پدرش قوی هیکل و تنومند بود و از سوی بزرگان ترکمن بسیار مورد توجه و علاقه بود، او سرانجام با دختری که در ازدواج با او بین جوانان ترکمن رقابت بود ازدواج کرد اما این کار باعث خشم و حسادت یکی از جوانان ترکمن شد به نحوی که در پی کشتن آراز محمد برآمد اما آراز محمد در یک درگیری با او ـ جوان ترکمن را به قتل رساند، خانواده جوان در پی انتقام برآمده و لذا آراز محمد توسط پدرش به سوی اوغاز فراری داده شد تا جان سالم به در برد.
سعادتقلی خان رئیس آن وقت اوغاز از ترس از دست دادن قدرت به حیله‌ورزی با وی پرداخت و حتی چندین بار در پی کشتن او برآمد ـ اما ناکام بود، آرامگاه وی در قبرستان بیگلر در شرق اوغاز است و روی سنگ قبرش تصویر تبرزین حک شده است که بر سنگ قبر دلاوران این نشان قرار دارد.
- جغرافیای تاریخی شیروان، تألیف: محمد اسماعیل مقیمی
