دو سال پیش در چنین روزهایی که اینترنت جهانی به روی شهروندان ایرانی قطع شده بود، حکومت و بازوهای امنیتی آن در سایه بیخبری و قطع ارتباط با دنیای خارج، خشونتبارترین سرکوب اعتراضهای خیابانی در تاریخ معاصر ایران را رقم زدند. صدها جان بیگناه که در اعتراضی مسالمتآمیز شرکت کرده بودند، تنها در فاصله چهار روز کشته شدند.
اعتراضهای سراسری آبان ۹۸ در بیش از ۲۰۰ شهر کوچک و بزرگ ایران به وقوع پیوست. استان خوزستان یکی از استانهایی بود که شاهد اعتراضهایی گسترده و به همین میزان تعداد جانباختهها، زخمیها و بازداشتشدگان بیشتری دارد.
در میان شهرهای استان خوزستان، بندر ماهشهر (معشور) که یکی از چهارده بندر بزرگ ایران و دومین شهر بزرگ این استان به شمار میآید، شاهد خونینترین سرکوب معترضان بود. بیشترین جان باختههای این استان شهروندان عرب هستند. بعد از یک هفته اینترنت رفتهرفته در نقاط مختلف ایران وصل شد. فیلمها و تصاویری که از اعتراضها منتشر میشد، ابعاد تازهای از جنایتی که صورت گرفته بود را به نمایش میگذاشت.
استان خوزستان آخرین جایی بود که دوباره به اینترنت وصل شد. اتصال دوباره اینترنت تلفنهای همراه در خوزستان ۱۴ روز بعد از اعتراضها طول کشید و در نهایت یک فیلم کوتاه، بیکیفیت و لرزان از به رگبار بستن معترضانی که به نیزار شهرک جراحی (چمران) پناه برده بودند منتشر شد و همگان را در بهت و حیرت فرو برد.
فیلمی که از کشتار نیزار جراحی منتشر شد یک دقیقه و ۳۵ ثانیه بود، اما همین فیلم کوتاه کافی بود تا از جنایتی که به وقوع پیوسته پرده بردارد. ویدیوی کامل کشتار نیزار که ۵ دقیقه و ۱۰ ثانیه است از طریق یک منبع به دست زمانه رسیده و ابعاد تازهای از آنچه در نیزار گذشت را به تصویر میکشد. در این گزارش با استفاده از این ویدیو و بررسی دیگر ویدیوهای منتشر شده از اعتراضهای آبان ۹۸ در ماهشهر، نگاهی خواهیم انداخت به سرکوب خونین نیزار.
آغاز اعتراضها در ماهشهر (معشور) و شهرکهای اطراف آن
همزمان با اعلام گران شدن بنزین در ساعت صفر بامداد جمعه ۲۴ آبان ۱۳۹۸، در اولین ساعتهای ابتدایی همان روز اولین هستههای اعتراضی در واکنش به این تصمیم فراقانونی «شورای عالی هماهنگی اقتصادی سران سه قوه» در ماهشهر با بستن راهها همانند دیگر شهرهای ایران آغاز شد.
معترضان که غالباً جوانان بودند، اعتراضها را در یک «پمپ بنزین ابوالفضل» در نزدیکی میدان بعثت آغاز کردند که روبهروی نیزار و در سهراهی متصلکننده شهرکهای بعثت و چمران به ماهشهر قرار دارد.
جوانان عمدتا عرب با بستن راهها و حضور در جایگاههای سوخت اعتراض خود را نسبت به گرانی بنزین، فقر و بیکاری نشان دادند.
جمعه شب ۲۴ آبان ۹۸ امید بنعباس، مدیرکل مدیریت بحران استانداری خوزستان اعلام کرد روز شنبه ۲۵ آبان مدارس سه پایه تحصیلی در ۹ شهر استان، از جمله ماهشهر تعطیل است. دلیل این تصمیم نه وقوع اعتراضها، بلکه «آلودگی و وارونگی هوا» اعلام شد.
جمعه شب، معترضان بسیاری از راههای ورودی و خروجی به شهرها و شهرکها را مسدود کردند، از جمله مسیر شهرک جراحی (چمران)، شهرک ممکو و شهرک بعثت که مجتمعهای مسکونی کارمندان و کارکنان پتروشیمیها در این شهرکها قرار دارد.
روز شنبه ۲۵ آبان ۱۳۹۸ نیز اعتراضها به همین منوال ادامه پیدا کرد و تقریبا همه مسیرهای اصلی ورودی و خروجی شهرها و شهرکها با روشن کردن آتش یا ریختن خاک و سنگ بسته شدند.
از روز شنبه ۲۶ آبان ۱۳۹۸ اعتراضها گستردهتر شد و جمعیت بیشتری از مردم به جمع معترضان پیوستند. تجمعی اعتراضی در مقابل فرمانداری ماهشهر در خیابان شریفی و خیابان آیتالله طالقانی شکل گرفت که با دخالت نیروهای امنیتی و شلیک به سمت معترضان به کشته شدن یک شهروند معترض انجامید.
در همه ویدیوهایی که از اعتراضهای ماهشهر تا تاریخ ۲۶ آبان منتشر شده، معترضان تنها جادهها را مسدود کردهاند و در موارد محدودی شعار میدهند، هیچگونه اقدام خشونتآمیزی از آنها دیده نمیشود.
با این وجود نیروهای امنیتی از روز شنبه با شدیدترین شکل ممکن پاسخ معترضان را با گلوله دادند. در ویدیوهایی که از روز شنبه ۲۶ آبان منتشر شده صدای ممتد تیراندازی سلاحهای خودکار و نیمه خودکار مانند کلاشنیکف و کلت به گوش میرسد.
ویدیوی زیر یکشنبه شب ۲۶ آبان ۱۳۹۸ در ماهشهر (معشور) گرفته شده است.
اما از روز دوشنبه ۲۷ آبان ۱۳۹۸ همه چیز فرق کرد. این سومین روزی بود که معترضان جادههای اصلی را مسدود کرده بودند، علیالخصوص مسیر منتهی به منطقه ویژه پتروشیمی ماهشهر در نزدیکی بندر امام خمینی (خور موسی) قرار دارد. این جاده از سمت میدان بعثت در ورودی شهرک چمران مسدود شده بود.
میدان بعثت یکی از مهمترین مسیرهای عبور و مرور در این منطقه است. این میدان بر سر راه جاده ماهشهر-اهواز، ورودی شهرکهای چمران، بعثت و ممکو، منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی ماهشهر و بندر امام -شهر ماهشهر قرار دارد.
بر اساس گزارش اهرو، سازمان حقوق بشر اهواز، اعتراضهای آبان ۹۸ در ماهشهر و شهرکهای جراحی (شهر چمران)، شهرک کوره (طالقانی)، شهرک زنجیر (رجایی)، شهرک گاما (ولیعصر)، شهرک ممکو (بعثت)، خور الغزاله (مدنی)، رمیله (شهرک قدس) خور موسی (بندر امام خمینی) و شهرک آلبوحردان (باهنر) جریان داشته است.